Atopowe zapalenie skóry
Atopowe zapalenie skóry występuje u dzieci coraz częściej, a tak mało o nim wiemy. Choroba może pojawić się zarówno u niemowlaka, jak i u starszego dziecka. Warto wiedzieć, jak rozpoznać schorzenie oraz w jaki sposób się je leczy, zwłaszcza że problem dotyczy już co piątego dziecka w Polsce.
Czym jest atopowe zapalenie skóry?
Atopowe zapalenie skóry (określane w skrócie jako AZS) to genetycznie uwarunkowana choroba o podłożu alergicznym. AZS nie jest chorobą dogłębnie poznaną i jej przyczyny nie zostały jeszcze jasno sprecyzowane. Wiadomo natomiast, że schorzenie ma związek z nieprawidłowym działaniem układu odpornościowego. Atopowe zapalenie skóry u dzieci występuje zwykle w powiązaniu z innymi alergiami, takimi jak alergia pokarmowa, czy astma.
Objawy atopowego zapalenia skóry u dzieci – różne etapy choroby
Choroba może wystąpić na różnych etapach życia dziecka i – zależnie od wieku chorego – daje różne objawy. Najwcześniej choroba daje o sobie znać ok. trzeciego miesiąca życia. Jeśli pojawi się w ciągu pierwszych dwóch lat życia maluszka, wysypka w postaci grudek, czy pęcherzyków, której towarzyszy rumień, będzie widoczna przede wszystkim w okolicach twarzy: na policzkach i czole, a także na owłosionej skórze głowy.
Drugą fazą nazywamy AZS, które ujawnia się u dzieci starszych, między 3 a 12 rokiem życia. Choroba może być wówczas rozwinięciem postaci niemowlęcej, albo pojawić się zupełnie nagle. Atopowe zapalenie skóry u dziecka w tym przedziale wiekowym wiąże się ze zmianami skórnymi głównie w zgięciach łokci i kolan. W późniejszym etapie wysypka może pojawić się też na grzbietach dłoni i stóp. Skóra chorego dziecka staje się szorstka i zgrubiała, by w kolejnych etapach choroby stać się niezwykle cienką i delikatną, jak pergamin.
Trzecia postać AZS dotyczy młodzieży w okresie dojrzewania. Zmiany skórne mogą pojawić się na całej powierzchni skóry. W wielu przypadkach choroba mija wraz z końcem okresu dojrzewania, jednak 1/3 chorujących na AZS dzieci, boryka się z chorobą przez całe życie.
Niezależnie od etapu choroby i wieku chorego, głównym problemem przy atopowym zapaleniu skóry jest bardzo silny świąd, doprowadzający do uszkodzenia skóry poprzez uporczywe drapanie zajętych chorobą miejsc. Skóra chorego pozbawiona jest naturalnej bariery ochronnej, łatwo więc o różnego rodzaju infekcje i silne stany zapalne.
Jak leczy się atopowe zapalenie skóry?
Leczenie atopowego zapalenia skóry może mieć różny przebieg, w zależności od wieku i stanu pacjenta oraz od tego, czy chorobie towarzyszą inne schorzenia o podłożu alergicznym. W przypadku dzieci, którym dokucza tylko swędzenie skóry, podaje się leki antyhistaminowe. Jeśli dojdzie do zakażenia bakteryjnego, a choroba przyjmie bardzo ostrą postać, możliwe jest wdrożenie antybiotyków lub maści sterydowych, albo nowoczesnych maści przeciwzapalnych.
Każdy chory na AZS musi mieć odpowiednio pielęgnowaną skórę. Dziecka z atopowym zapaleniem skóry nie wolno poddawać długim kąpielom, ani używać do nich powszechnie stosowanych środków kosmetycznych. Dziecko powinno być kąpane raz dziennie, w ciepłej (ale nie gorącej!) wodzie z dodatkiem specjalnych środków, tzw. emolientów. W ciągu dnia skórę chorego dziecka należy również smarować emolientami, które pomagają w nawilżeniu oraz tworzą barierę ochronną.
Czy atopowe zapalenie skóry można wyleczyć?
AZS nie da się całkowicie wyleczyć. Choroba może przechodzić w stadium utajenia i u niektórych osób już nie nawracać, ale w większości przypadków po okresie wyciszenia choroby, objawy wracają ze zdwojoną siłą. Można jednak ograniczyć czynniki, zaostrzające objawy. Aby zmniejszyć ryzyko nasilenia się symptomów, dziecka nie należy:
- karmić owocami cytrusowymi oraz innymi produktami spożywczymi, które znajdują się w grupie najczęściej uczulających (mleko krowie, białko jaja kurzego, pszenica, orzeszki ziemne),
- myć zwykłym mydłem oraz pielęgnować powszechnie stosowanymi kosmetykami,
- narażać na kontakt ze zwierzętami futerkowymi, zwłaszcza psami i kotami,
- przetrzymywać w pomieszczeniach, w których jest dym papierosowy,
- ubierać w ubrania z wełny lub w odzież wykonaną z syntetyków.
Powyższe zasady ograniczą podrażnienia delikatnej skóry dziecka, chorego na atopowe zapalenie skóry.